Inleiding

Complex Wertuigbouwkunde, bestaande uit werktuigkundig LABORATORIUM van de Technische Hogeschool Delft voor de afdeling Werktuig- en Scheepsbouwkunde (Ezelsveldlaan 61), een UNIVERSITEITSGEBOUW van dezelfde afdeling (Nieuwelaan 76), een FABRIEKSSCHOORSTEEN en een dubbele DIENSTWONING. Het complex werd van 1905-1911 gebouwd in de stijl van de vroege Neo-Hollandsche Renaissance naar definitief ontwerp van Vrijman.

In eerste instantie bestonden er plannen voor nieuwbouw aan de Oude Delft naar een ontwerp van Huet & Morre van 1897. Uiteindelijk werd in 1904 goedkeuring verleend aan een plan van rijksbouwkundige J. van Lokhorst. Na diens dood nam zijn opvolger J.A.W. Vrijman, Rijksbouwkundige voor de gebouwen van onderwijs, het project over. Het voormalige laboratorium bestaat uit drie hallen, die dienst deden voor proeven aan stoom-, gas- en petroleumwerktuigen. Het universiteitsgebouw aan de Nieuwelaan herbergde de studie- en collegezalen. In de tweede helft van de jaren vijftig verhuisde de afdeling naar haar nieuwe gebouw aan de Mekelweg.

In 1991 is het laboratorium verbouwd tot techniekmuseum naar ontwerp van architect ir. J. van Zwol. Hierbij is het karakter van de drie hallen zoveel mogelijk intact gelaten. De aanpassingen zijn nagenoeg revisibel. Historische onderdelen, zoals trappen en spanten zijn opnieuw verwerkt en/of in het zicht gelaten. De hallen zijn door middel van nieuwbouw, waarin zich onder meer de entree bevindt, met elkaar verbonden.

In de jaren negentig is het universiteitsgebouw verbouwd tot appartementencomplex.

Omschrijving

Het complex maakt onderdeel uit van de TU-wijk ten noorden van het Rijn-Schiekanaal. Het complex bevindt zich tussen de Ezelsveldlaan en de Nieuwelaan. De drie hallen liggen parallel aan deze lanen, in west-oostelijke richting. De grootste hal bevindt zich met de langsgevel pal op de rooilijn van de Ezelsveldlaan. Gelijkwijdig achter deze hal 1 ligt hal 2. Hal 3, het voormalige ketelhuis, staat terug ten opzichte van de Ezelsveldlaan en bevindt zich ten zuidwesten van hal 1. Hierdoor is een klein voorplein ontstaan, dat van de Ezelsveldlaan wordt afgescheiden door twee kleine éénlaagse bijgebouwen. De vrijstaande schoorsteen ligt ten zuidwesten van Hal 3, het ketelhuis. Ten westen van de hallen, aan de Ezelsveldlaan, bevindt zich de dubbele dienstwoning. Deze woning is via tussenleden verbonden met belendende bebouwing. Ten zuiden van Hal 3 ligt de voormalige rijwielstalling.

Waardering

Het complex Werktuigbouwkunde aan de Ezelsveldlaan 55;57;61/Nieuwelaan 67 uit 1905-1911 van architect Vrijman is van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde

- als uitdrukking van een functie en als functioneel onderdeel van de TU-wijk;

- als voorbeeld van de Neo-Hollandsche Renaissance, vanwege de plaats die het inneemt in het oeuvre van Vrijman en vanwege de hoofdvorm, het materiaalgebruik en de detaillering en de hoge mate van gaafheid daarvan.

Het complex heeft stedenbouwkundige waarde vanwege de beeldbepalende ligging aan de Ezelsveldlaan en de ruimtelijk-functionele en visuele relatie met de omringende bebouwing, namelijk de overige gebouwen van de Technische Universiteit.