Omschrijving van het complex

In structuur en deels in detail gaaf bewaarde buitenplaats met HOOFDGEBOUW (1), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (2), TOEGANGSBRUG MET KEERMUREN tussen het voor- en nederhof (3), KOETSHUIS (4), BOUWHUIS (5), POORTGEBOUW (7), TOEGANGSBRUG tot de nederhof (6), TUINVAZEN (8), BRUG naar parkaanleg (9), HEK (10), TOEGANGSHEK (11), BOERDERIJ MET SCHUUR (12) Ten oosten van het Julianakanaal aan de oude weg naar Maaseik ligt de historische buitenplaats Meerssenhoven, die in 1345 voor het eerst als zetel van de heerlijkheid 'Mertzena' werd vermeld. Deze burcht werd in 1488 verwoest en op oude grondvesten herbouwd, en in 1632 nogmaals verwoest. De geheel symmetrische opzet van het huis, zoals thans nog aanwezig, met bijbehorende aanleg is tussen ca.1743-1744 tot stand gekomen in opdracht van de toenmalige eigenaar De Gilman, iets later in ca.1800 werd het ingangspaviljoen gebouwd. De regelmatige indeling van het geheel is georiënteerd op een noord-zuid middenas met als kern het op een rechthoekig omgracht terrein gelegen hoofdgebouw met voorplein ingesloten door bouwhuizen en een overplaats eveneens geflankeerd door bouwhuizen; achter het hoofdgebouw (zuid) strekt zich het formele park uit met as van symmetrie en bos met patte d'oie. Een kadastrale kaart uit 1817 toont deze aanleg. Door C.H. Peterzon is in 1836 een ontwerp gemaakt voor een aanleg in landschapsstijl, waarvan een kaart bewaard is gebleven, doch deze aanleg is nooit uitgevoerd zoals de topografische kaart van ca.1850 laat zien. Op de laatst genoemde kaart staat wel een sterrenbos ten westen van de aanleg getekend die middels een dwarsas bereikbaar was; thans is hier de Beatrixhaven gevestigd.

Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding van de onderdelen aangegeven. Voor de bescherming van ondergeschikt belang zijn: - het recent geplaatste toegangshek aan het uiteinde van de oostelijke laan; - de golfplaten loods in de zuidelijke tuinhelft; - de dubbele stalling is de noordelijke tuinhelft.

Waardering De HISTORISCHE BUITENPLAATS MEERSSENHOVEN is van algemeen cultuur-, architectuur- en tuinhistorisch belang: - vanwege de ouderdom; - vanwege het in classicistische stijl opgetrokken hoofdgebouw dat samen met de overige opstallen een gaaf bewaard, karakteristiek en zeldzaam ensemble van midden 18de-eeuwse buitenplaats-architectuur vormt; - vanwege de hoge mate van gaafheid van het exterieur van het hoofdgebouw, de oorspronkelijke plattegrond en de aankleding van het interieur in Lodewijk XVI-stijl; - vanwege de historische tuin- en parkaanleg in geometrische stijl, die een zeldzaam gaaf en representatief voorbeeld is van een kleinschalige formele aanleg gebaseerd op classicistische vormprincipes; - vanwege de visuele samenhang tussen de complexonderdelen.