Inleiding

Complex bestaande uit de Nederlands-hervormde BEGRAAFPLAATS, vermoedelijk aangelegd in 1668, maar met een typisch laat-19de-eeuws karakter, een voormalige DIENSTWONING uit omstreeks 1889 in Ambachtelijk-traditionele stijl en TWEE meervoudige FAMILIEGRAVEN (families Smit en Hooites-Beukema).

Het rechthoekige begraafplaatsterrein, dat is gelegen aan de Knijpslaan/hoek Meint Veningastraat, wordt nog aan twee zijden (west en oost) omgeven door een sloot met boomwallen. Een beukenhaag scheidt de oostzijde van de openbare weg. De zuidzijde grenst aan de gemeentelijke groensingel langs de Meint Veningastraat. Het rechthoekige terrein heeft een orthogonaal padenpatroon, waarbinnen 27 aaneengesloten slagen (rijen) liggen met overwegend 19de-eeuwse graven. Met name de graftekens verlenen de begraafplaats haar typisch 19de-eeuwse karakter.

Twee meervoudige familiegraven (van de families Smit en Hooites-Beukema) worden op grond van bijzondere kwaliteiten en cultuurhistorisch belang afzonderlijk beschermd (zie de desbetreffende beschrijvingen). Het belang van de overige veelal natuurstenen graftekens met of zonder hekwerk, ligt in de collectieve betekenis die zij, met name door materiaalgebruik, plaatsing en symboliek, hebben voor het zo typisch 19de-eeuwse karakter van deze begraafplaats.

Op het terrein staat, grenzend aan de Meint Veningastraat, een klokkentoren uit 1783, die reeds van rijkswege beschermd is (monumentnummer 22266). De voormalige dienstwoning, waarvoor drie leilinden, ligt bij de ingang van de begraafplaats aan de Knijpslaan. Het terrein is toegankelijk via een (vernieuwd) houten toegangshek tussen twee bakstenen pijlers.

Behoudens de Nederlands-hervormde begraafplaats liggen aan de Knijpslaan nog de Joodse Begraafplaats, de Algemene Begraafplaats en, aangrenzend de onderhavig begraafplaats, de Algemene begraafplaats 'De Stille Hof'. Deze laatste, naar ontwerp uit omstreeks 1933 van Jan Vroom jr. uit Glimmen, is eveneens van rijkswege beschermd.

Waardering

Complex bestaande uit de Nederlands-hervormde begraafplaats, met dienstwoning en twee meervoudige familiegraven van algemeen belang vanwege cultuurhistorische waarde

- als voorbeeld van een in aanleg 17de-eeuwse (1668) begraafplaats met overwegend laat-19de-eeuws karakter en een duidelijke klassenopbouw

- vanwege de funerair-historische en lokale genealogische waarde van de graftekens

- vanwege de aanwezigheid van verschillende familiegraven die getuigen van de bloeiende ontginningsactiviteiten, scheepvaart, landbouwindustrie en ijzergieterijen in Hoogezand-Sappemeer

- vanwege de eenvoudige, doch verzorgde aanleg (slagenopbouw)

- vanwege de vrij hoge mate van gaafheid van de samenstellende onderdelen

- vanwege de functionele en ruimtelijk-visuele relatie met de voormalige dienstwoning en de 17de-eeuwse klokkentoren

- vanwege de directe relatie met de eveneens beschermde Algemene Begraafplaats naar ontwerp van J. Vroom jr. uit Glimmen en de overige (niet van rijkswege beschermde) begraafplaatsen aan de Knijpslaan

- vanwege de kenmerkende ligging aan het bewoningslint langs het oude Winschoterdiep, op de hoek van de M. Veningastraat en de Knijpslaan